Phân loại các dòng cá La hán

Cá la hán có tên tiếng Anh là Flower Horn, thuộc Bộ: Perciformes (bộ cá Vược), Họ: Cichlidae (họ cá Rô phi). Là một trong những loài cá cảnh nhiệt đới được các nghệ nhân lai tạo từ cá hồng két và cá rô phi. Được gọi với cái tên la hán bởi chúng sở hữu chiếc đầu gù to giống như 1 ông tiên, cùng với màu sắc sặc sỡ ở hai bên hông và là biểu tượng cho sự may mắn và thịnh vượng.

1. Hoa La Hán

Hầu như không có "châu", những con đầu to phổng phao vẫn còn khá hiếm, đa số cá thường có dạng đầu xương, chỉ hơi căng một chút. Những dạng đầu như thế này ngày nay có thể bị chê là nhỏ. Đặc điểm chung là bụng đỏ, mắt đỏ và lồi, môi dưới trề, vây lưng và vây hậu môn hướng ra xa đuôi, đuôi tròn hay thuôn hình trái đào và tương đối nhỏ so với thân, khi cá già đuôi thường bị sụp.

2. Trân Châu (cá châu Pearl Flowerhorn) Dòng cá La Hán Trân Châu La Hán hay Châu La Hán, so với La Hán đời đầu dòng cá này có nhiều "châu" hơn và tỷ lệ lên đầu cũng được cải thiện. Tuy nhiên kích thước của Châu La Hán lại kém hẳn La Hán đời cũ, chỉ cỡ bàn tay là tối đa. Đây là dòng cá phổ biến nhất cho đến tận ngày nay.

Có vô số tên thương mại trên thị trường nhưng về cơ bản chúng ta có thể phân Châu La Hán ra làm hai loại dựa trên màu nền chủ đạo, nền xanh và nền đỏ.

Châu là các hoa văn màu ánh kim lục, dương, vàng hay bạc nằm trên mặt vảy. Về cơ bản, chúng ta có thể chia châu làm hai dạng là châu hột và châu sợi. Những phân dòng cá Việt như Kim Cương, Kim Cương Phúc Lộc Thọ đều được xếp vào dòng Trân Châu La Hán.

3. Kim Mã Lưu ( kamalau = golden monkey (GM )

Về hình dáng, có thể nói Kamalau mang những đặc điểm cải tiến hơn so với Trân Châu La Hán nhưng vẫn chưa bằng Kamfa. Tuy nhiên, Kamalau vẫn có nét hấp dẫn riêng và dễ sinh sản hơn nhiều so với Kamfa.

Có ba đặc điểm chính để nhận diện Kamalau: 1) Mặt khỉ (hàm dưới mũm mĩm, có nọng, miệng ngếch lên), 2) Tông màu đỏ/cam/vàng (ức và vùng đầu) và 3) Châu hột nhuyễn, châu sợi quấn đầu.

4. Thaisilk (nền áo như một tấm lụa bạc )

Dòng cá này xuất hiện trên các diễn đàn La Hán vào khoảng giữa năm 2008. Nguồn gốc lai tạo được giữ kín,  Thaisilk có vảy bạc hay bạc ánh xanh toàn thân, không châu, chữ, màu bạc lan ra đến các vây.

Ngoại trừ màu sắc, hình dáng của Thaisilk mang những nét đặc trưng của dòng Trân Châu nên có lẽ Thaisilk là một đột biến từ dòng Trân Châu hay được lai với JPG để lấy đặc điểm vảy bạc. Thaisilk rất được ưa chuộng bởi màu sắc khác biệt; những cá thể đầu to vẫn còn hiếm.

5. King Kamfa

Nhắc tới dòng la hán này như cái tên gọi của mình là vua bởi được lại tạo để được một con La Hán mang những đặc điểm đẹp nhất của dòng cá này.

Tỷ lệ lên đầu của King Kamfa rất thấp và hầu hết cá đực đều bị vô sinh (đặc điểm chung của các dòng cá nhập từ Thái như khỉ đỏ và Red Texas). Những dòng “king lai” ở Việt Nam là Trân Châu La Hán đực lai với King Kamfa cái, sau đó chọn ra những cá thể có nhiều đặc điểm của King Kamfa nhất đem lai tiếp hay lai ngược với cá mẹ.

6. Red Shock (RS), Super Red (SR), Super Red Synspilus (SRS), Khỉ đỏ = Red Monkey (RM), Supreme

Đây là các thế hệ cá đỏ thuần tuý, chúng khai thác gen lột một cách triệt để. Dòng cá có xuất xứ từ một nhà lai tạo Thái Lan. Dù tên gọi là Super Red Synsphilus (SRS) nhưng cá "đỏ" thường dài đòn, bản hẹp (khác với kamfa cũng lai từ Synspilus nhưng có bản rộng), tỷ lệ lên đầu thấp và cực kỳ linh động